મોચીકાકા

             રવિવાર નો દિવસ મારા માટે સંપૂર્ણપણે રજા નો દિવસ હોય છે  . કોલેજ ના   એક અઠવાડીયાના એકદમ કડક સમયપત્રક પછી શનિ-રવિ ના એ દિવસો મને  મીઠા મધ જેવા લાગતા  . અને રજા નો દિવસ હું  આરામ કરવામાં જ વિતાવતો  . બીજા મિત્રો રવિવારનો સમય વાંચવામાં અને  એમની જર્નલો પૂરી કરવામાં ખર્ચતા  .જ્યારે મારા માટે બે જ કાર્યો મહત્વપૂર્ણ હોય  . એક સરસ મજાની ગાઢ નિંદ્રા લેવાનું અને બીજું આ ચંચળ મન માં જન્મેલા વિચારો ને કાગળ ના ચોપાનીયા પર નોંધવાનું  . મને અભ્યાસ સિવાય નું બીજું કઇક સાહિત્યિક લખવાનું ખુબ જ ગમતું  . કોણ જાણે એનાથી મન માં હું ખુબ જ આનંદ અનુભવતો  .
       
             આવો જ એક રવિવારનો દિવસ અને સાંજનો સમય  . પણ આજે મારે થોડું ઘણું  કામ પતાવવાનું હતું   . પહેલા તો મિત્ર ભાવિનની પાસપોર્ટ  માટેની અરજી મારે મારા કોમ્પ્યુટર માંથી કરવાની હતી  . અરજી ભર્યા પછી બે ઘડી એની સાથે પાસપોર્ટની વાતો કરી  . એમાં થી પાસપોર્ટ અંગેની પોલીસ ઇન્ક્વાયરીના ધક્કા અને તેમાં થતા ભ્રષ્ટાચાર અંગેની વાત નીકળી  . અત્યારે  દરેક  ક્ષેત્રમાં ભ્રષ્ટાચાર રૂપી ઉધઈના આ કીડા ઘર કરી રહ્યા છે અને મધ્યમ વર્ગના  માનવીને તો પૂરેપૂરો કોતરી ખાય છે. પાછું મારું મન વિચારો ની ચગડોળે ચડ્યું  . એક પછી એક ભ્રષ્ટાચાર , ચોરી હત્યાના સમાચારમાં સંભાળવા મળતા કિસ્સાઓ માનસપટ પર અંકિત થવાના ચાલુ થઇ ગયા  .

          "અરે , કયા વિચારો માં ખોવાઈ ગયો ? તારે હજુ પેલા ચપ્પલ સંધાવા નથી જવું ? " વિચારોની એ માળાને તોડતા ભાવિન બોલી ઉઠ્યો  .
          "હા , યાર એ તો હું ભૂલી જ ગયો !" આજે મારે ચપ્પલ સંધાવા માટે જવાનું હતું એ વાત તો મારાથી વિસરાઈ જ ગઈ હતી  . મારા ચપ્પલ  છેલ્લા પંદર દિવસથી મારી સાથે જાણે ઝગડો કરી કહી રહ્યા હતા કે હવે તેમને  ઓપરેશનની સખત જરૂર છે  . પણ હું રોજ સવારે વિચાર કરું અને સાંજ પડતા પડતા તો એ વાત વિસરાઈ જતી  .  પણ હવે મને ચપ્પલ પ્રત્યે વધારે ક્રુરતા કરવી પાલવે તેમ ન હતું  . એટલે આજે ભાવિન સાથે જવાનું નક્કી કર્યું હતું  .
   
           કોલેજથી ઇસ્કોન મંદિરનો રસ્તો લગભગ પાંચ મિનીટનો થાય  . અને મંદિરની સામે જ ફૂટપાથ પર પોતાની જ ધૂનમાં મશગુલ થઇ ને બુટને પોલીશ કરતા એક આધેડવયના મોચીકાકાને જોઈને આપણને જાણે  બીજી બધી જ વાતો વિસરાઈ જાય  . માણસનું બધું જ દુ:ખ-દર્દ આ કાકાના એક સ્મિતમાત્રથી જ ગાયબ થઇ જાય અને એમના વર્તનમાંથી એક અનેરો જ વિવેક વર્તાઈ આવે   .

          "કાકા આ ચપ્પલ સાંધવાનું છે. કેટલો સમય લાગશે ?"
          "બસ સાહેબ , બે જ મિનીટમાં તો તમારું ચપ્પલ તૈયાર  . એથી વધુ રાહ  તમારે નહિ જોવી પડે  ." કાકા મીઠાશથી બોલ્યા  .
           "યાર , ભાવિન ખરેખર આ પેથોલોજી  ના પ્રેક્ટીકલ ખુબ જ  અઘરા પડે છે  . અને સવારે ક્લિનિકમાં ત્રણ કલાક ઉભા રેહવામાંતો કમર કસાઈ જાય છે  . "મેં સમય પસાર કરવા ભાવિન સાથે વાતો ચાલુ કરી  .

           "અરે , એમાં કઈ નહી  . જો તમને રૂચી હોય તો કોઈ પણ કામ અઘરું ન લાગે  અને હવે મેડીકલ માં એડમીશન  લીધું છે તો કાં'તો આ પાર કાં'તો પેલે પાર થવું જ પડે  . એ વગર આપડે છૂટકો જ નથી। ....."
          "સાહેબ  , તમે મેડીકલ કોલેજમાંથી આવો છો ? " અમારો વાર્તાલાપ અટકાવતા મોચીકાકા બોલી ઉઠ્યા  .
          " હા, કાકા  . કેમ કઈ કામ હતું ??  કઈ જરૂર હોય તો કે'જો  ." મારાથી અમસ્તું જ બોલાઈ ગયું  .

          " અરે ના રે ના સાહેબ  આપણને તો સાજા-નરવા રાખનારો ઉપર બેઠો છે  . કે' છે ને કે 'રામ રાખે એને કોણ ચાખે !!' પણ આ તો એકાદ બે મહિના પહેલા તમારા મેડીકલ કેમ્પસના જ એક ડોક્ટર બેન અહી ચપ્પલ રીપેર કરાવવા આવ્યા હતા  . મેડમ ભલા લગતા હતા  . પણ એમનાથી આ એક બોક્સ મારે ત્યાં ભુલાઈ ગયું  છે  . એક મહિનાથી રાહ જોઉં છું કે મેડીકલનું કોઈ આવે તો એ બોક્સ એને સોંપી દઉં  અને મારા મનનો ભાર હળવો થાય  . "

        "કાકા , એ બોક્સ માં શું છે તમે જોયું ખરા ?"
        " ના રે ના સાહેબ  . આપણાથી બીજાની વસ્તુને એવી રીતે ના અડાય  . એક મહિના દિ'થી  મને આ બોક્સ ભારરુપી લાગે છે  . આજે તમે મળી ગયા છો તો એ ભાર પણ ઉપરવાળાએ  હળવો કરી દીધો  . આ બોક્સ એ મેડમ સુધી પહોંચાડી દો તો મેહરબાની રેહશે."
       ભાવિને એ બોક્સ તરત જ લઇ લીધું  . એ હતું તો એક સામાન્ય લેન્સેટ ( લોહી લેવા માટે ની સોય )નું બોક્સ  . પણ મને આ મોચીકાકા ની ઈમાનદારી જોઈ ને અચરજ થયો  .
       "સાહેબ , તમારા ચપ્પલ  સંધવાના દસ રૂપિયા થયા  ."
       મેં દસ રૂપિયા કાઢી તરત જ કાકા ના હાથમાં મુક્યા  .
       મારા મનમાં એ દસની નોટની સાથે જ ફરીથી પેલા ભ્રષ્ટ થઇ ગયેલા મોટા  માણસોના ચિત્રો પ્રગટ થવા મંડ્યા  . અને બીજી બાજુ હતા આ ઈમાનદારી ના પ્રતિક રૂપી 'મોચીકાકા' . જેઓએ એક મહિનાથી એક અજાણ્યા ડોક્ટર મેડમના બોકસને સાચવીને રાખ્યું હતું   અને એમાં શું છે એ જોવા સુધ્ધાની રુચિ દર્શાવી ન હતી  .
      કે'છે ને કે 'હો નાથ તમે તુલસી ને પાંદડે તોળાણાં ' આ  કથન મને આજે આ મોચીકાકા માટે સાચું લાગ્યું  . દુનિયાનો ગમે તેટલો ભ્રષ્ટ પૈસો પણ જો આ માણસની સામે ત્રાજવામાં મૂકી  દો તો પણ ઈમાનદારી નું આ પલડું ડગે એમ ન હતું    ...............

       
                                                         -ચિરાગ